TAŚMY RODZINNE - MACIEJ MARCISZ

Gdy przeczytałam, że Maciej Marcisz, młody trzydziestoletni pisarz stworzył poruszającą opowieść o toksycznych relacjach rodzinnych, pędzie za pieniędzmi i trudnych próbach radzenia sobie z dorosłością, poczułam lekkie niedowierzanie i przyznaję, że odrobinę nieufnie podeszłam do lektury "Taśm rodzinnych". Nieufność moja wynikała przede wszystkim z faktu, że jest to debiut literacki autora, a sam temat do błahych nie należy. Jednak ciekawość, jak Maciej Marcisz poradził sobie z tym wyzwaniem, była najsilniejszą ogarniającą mnie emocją i aby ją zaspokoić od razu zabrałam się za lekturę. Zaczęłam czytać "Taśmy rodzinne" i przepadłam bez reszty......

Marcin Małys to trzydziestoletni niespełniony, wciąż poszukujący swojej drogi artysta, który mając 63 tysiące długu z niecierpliwością czeka na spadek. Kiedy jednak ojciec postanawia go wydziedziczyć a spadek przekazać na cele dobroczynne, Marcin postanawia wrócić do swojej rodzinnej miejscowości i walczyć o to, co mu się według niego słusznie należy. Nie jest to niestety takie proste. Jego rodzina się rozpadła, z rodzeństwem nie rozmawiał od miesięcy, a matka pogrążyła się w depresji. Powodem tego braku relacji z najbliższymi jest pewien projekt stworzony przez Marcina, którego finałem są Taśmy rodzinne, sceny zmontowane z rodzinnych kaset wideo, na których zobaczyć można było szczęśliwą rodzinę i usłyszeć nagrany głos samego Marcina, który opowiadał o zupełnie odmiennej rodzinnej rzeczywistości.

Szkieletem budującym całą konstrukcję powieści jest postać Jana Małysa, ojca Marcina, którego poznajemy gdy był chłopcem i wychowywał się w biednej, patologicznej rodzinie. To właśnie takie życie, pełne przemocy, wiecznego braku wszystkiego i alkoholu ukształtowało Jana, przyszłego biznesmena i jednego z najbogatszych ludzi w miasteczku.  Dorastamy wraz z nim w czasach komuny i wchodzimy w dorosłość w czasach dzikiego kapitalizmu. Towarzyszymy mu kiedy jest na szczycie i wtedy kiedy traci wszystko. Życie Jana to wieczna pogoń za pieniądzem. Zatraca się w tym tak bardzo, iż nie widzi, że w miarę dorabiania się majątku, traci to co jest najważniejsze - traci rodzinę. Frustracja, stres i wieczne zmęczenie powoduje brak zrozumienia relacji rodzinnych. Także w oczach swoich najbliższych Jan nie jest ani mężem ani ojcem, tylko maszyną do zaspokajania finansowych potrzeb. Pieniądze i ich wydawanie są dla Małysów rzeczą tak normalną jak dla innych ludzi oddychanie. Jednak zakupy, otaczanie się luksusem czy natychmiastowe zaspokajanie swoich materialnych zachcianek, to tak naprawdę substytut miłości i ciepła rodzinnego, którego mimo całego bogactwa ojciec nie potrafił swoim najbliższym zapewnić. Bohaterowie są tacy, jak kształtuje ich ówczesna rzeczywistość. Jan w wiecznej pogoni za pieniądzem, Marcin czekający na to co mu się z racji urodzenia należy.

Maciej Marcisz stworzył powieść bardzo dojrzałą, której głównym bohaterem jest pieniądz. To on napędza małego, a potem już dorosłego Jana do działania i to on ostatecznie zamknie ostatni rodzinny rozdział. 
Historia opowiedziana jest z dwóch perspektyw: ojca i syna. Życie Marcina poznajemy współcześnie, Jana w większości osadzone jest w latach 90. i 00. Przyglądając się ekonomicznej karierze Jana jesteśmy jednocześnie uczestnikami zmieniającej się gospodarczej rzeczywistości. Autor z niezwykłym wyczuciem zabiera nas w sentymentalną podróż w przeszłość, pokazując czasy ludzi "biorących sprawy w swoje ręce". Relacjonuje rodzinne życie dwóch pokoleń Małysów bez jakiegokolwiek ich oceniania i robi to naprawdę dobrze. Powieść czyta się doskonale. Maciej Marcisz pisze z niebywałą lekkością. Czasami jest poważnie a czasami zabawnie. Wydarzenia wplecione w historię nie przytłaczają, nie są także przekoloryzowane. "Taśmy rodzinne"  to doskonałe studium upadku rodziny i relacji międzypokoleniowej, i to zarówno Jana z własnym ojcem, jak i później z własnymi dziećmi. To opowieść o wartościach, emocjach i toksycznej sile pieniądza.

To wielka sztuka napisać dobrą powieść obyczajową, a w mojej ocenie Maciejowi Marciszowi się to udało. Serdecznie polecam, bo to debiut jaki nie trafia się często.

OCENA: 8,5/10

Za możliwość przeczytania książki dziękuję 

Wydawnictwu WAB